Maastricht Culturele Hoofdstad, schoenen kopen, een valies en op reis gaan met onbestemde bestemming....

« leuk iets met kunst doen.. | no picture please |Maastricht Culturele Hoofdstad... »

Euregio
Euregio is geen goed plan, zegt Neil Peterson van Liverpool Cultural Company.
[Euregio is de wens van Maastricht om met omliggende steden samen Culturele Hoofdstad van Nederland te worden in 2018]
Officieel mag het ook niet. Er kan zich maar één stad kandidaat stellen voor Culturele Hoofdstad.
Ook al werk je samen met andere steden. Wat Essen gedaan heeft. Zich eerst als stad kandidaat stellen en dan de move maken naar 'Ruhr' dat kan eigenlijk niet. De Europese commissie was 'not amused'.
Presenteer je niet als Euregio, maar als sterke stad, zegt Neil Peterson.
De Euregio lijkt het Babylonische-spraakverwarring-onderwerp te zijn op Lieu de Passages Maastricht.

Maastricht Culturele Hoofdstad 2018
Het narcisme van het kleine verschil. Mensen en groepen die het dichtst met elkaar verwant zijn en het meest met elkaar gemeen hebben, zetten hun kleine verschillen het sterkst in de verf. De bitterste conflicten doen zich voor tussen twee provinciale steden dicht bij elkaar in de buurt. Intuïtief voelen een aantal deelnemers aan de conferentie deze discrepantie tussen idee en praktijk. De fusie tussen de Limburgse voetbalclubs is geen feit. Animositeit tussen de steden wel. Op papier is het een goed idee maar in werkelijkheid bestaat de Euregio [nog] niet. Dat die er op termijn zal kunnen komen is waarschijnlijk en ook noodzakelijk, maar het is nodig te onderzoeken waar de pijn zit. Een betere infrastructuur helpt. Zoals de goede treinverbinding naar Brussel. Internationalisering zal gebeuren en gebeurt ook al. Voor jonge studenten is het vanzelfsprekend om op buitenlandse stage te gaan. Mensen worden mobieler door snellere verbindingen tussen steden en regio's. Maar het narcisme van het kleine verschil is een feit. Met de culturele warmte tussen Heerlen en Maastricht kom je de winter niet door. Bittere gevechten worden in de media uitgevochten. Culturele Hoofdstad. Heerlen heeft er geen boodschap aan.

Van de site Lieu de Passages:
Wordt Maastricht Culturele Hoofdstad van Europa 2018?
Tweedaagse conferentie onderzoekt kritisch de kansen en obstakels

Tijdens de conferentie Maastricht: Lieu de Passages? wordt onderzocht welke kwaliteiten Maastricht heeft of nog moet ontwikkelen om Culturele Hoofdstad van Europa te worden. Op donderdag 14 en vrijdag 15 mei brengt de conferentie een diverse en internationale groep onderzoekers, beleidsmakers, culturele werkers, kunstenaars en ondernemers samen in AINSI met als doel een actieve bijdrage te leveren aan het sturen van dit proces.

Universiteit Maastricht, Hogeschool Zuyd en de Jan van Eyck Academie bundelen de krachten en organiseren in samenwerking met de Gemeente Maastricht deze conferentie. De initiatiefnemers richten zich op een internationaal georiënteerd publiek uit de Euregio.

Tijdens de conferentie worden er vijf werkateliers ingericht waarin expertise en voorbeelden “van buiten” als referentie en reflectie dienen voor Maastricht als kandidaat Culturele Hoofdstad van Europa 2018. De interactieve werkateliers, (in)geleid door internationale specialisten en ervaringsdeskundigen, zijn een plek voor discussie en inspiratie. In deze fase van het proces beoogt de conferentie voornamelijk te inspireren, uit te dagen en ideeën te genereren. Om zo vanuit een breed internationaal kader inhoudelijk verder vorm te geven aan de Europese ambitie van Maastricht.

Lieu de Passages
Lieu de Passages was een zinvolle conferentie.
Er waren interessante sprekers, er werd gediscussieerd, vragen gesteld, problemen benoemd, doelen gesteld.
Vrijdag, vandaag dus was de afsluiting, de resultaten van de brainstorm werden aangeboden aan Lene ter Haar [Glaspaleis Heerlen], Guido Wevers [artistiek leider Maastricht Culturele Hoofdstad 2009-10], Rein de Wilde [decaan Faculteit Arts and Social Sciences University Maastricht] , Koen Brams [Jan van Eyck Academie] en Leo Swinkels [Toneelacademie]
Bij de deelnemers was - onder andere - scepsis over het Euregio-initiatief.
Aan het panel de vraag om te reageren.
In plaats van een inhoudelijke reactie gebeurde er iets vreemds.

Een apen-rots-strijd tussen vier ego's en één vrouw
Op het podium vier mannen en een vrouw.
Leo Swinkels krijgt als eerste de microfoon en zegt; verdomme. Hij lijkt niet echt zin te hebben in het debat.
Rein de Wilde neemt het voortouw. We moeten ons wel focussen op de Euregio, zegt hij, en dat is een kwestie van 'social learning'. Een leerproces en een uitdaging. Ook Guido Wevers ziet de oplossing in een 'mind-shift'.
Er moet een mentale turn gemaakt worden. Hij zegt dat we aan een expositie beginnen.
Expeditie, corrigeert Koen Brams hem en daarmee is de grimmige toon van het debat gezet.

Nieuwe schoenen kopen
Guido Wevers zegt dat we schoenen moeten gaan kopen en een valies en dat we op expeditie moeten gaan.
Hij zegt dat we niet weten waar we naar toe gaan en dat we moeten investeren in de dingen die nog missen.
Dat we mensen van buiten moeten uitnodigen.
Dat dat nieuwe activiteit zal genereren.
En dat het dan met de povere inkomsten van kunstenaars ook wel goed zal komen.
Hij zegt dat we 'space' moeten creëren.
Nee, dat zegt hij niet, hij zegt dat hij, Guido 'space' gaat creëren waarin van alles mogelijk wordt.
Hij zegt dat het een onbekende weg is en dat je van te voren niet weet waar die uit zal komen.
Koen Brams vind die opmerking maar 'weird', niet weten waar je uit zal komen.
Je weet precies waar je heen wil, zegt hij tegen Guido.
Zijn bezwaar tegen de format van Culturele Hoofdstad in Nederland is het competitie-element.
We beginnen een competitie tussen steden in ons eigen land, zegt hij.
Dat idee van competitie zou zogenaamd nieuwe ideeën opleveren.
In Maastricht is er veel competitie tussen de instituten.
Hoe willen we als stad omgaan met dat competitie-element, vraagt hij zich af.
Guido Wevers vind het goed dat er competitie is.
Ook Rein de Wilde ziet geen probleem in competitie.
Wij concurreren met andere universiteiten om de beste te worden, zegt hij.
Koen Brams zegt dat je er voorzichtig mee moet zijn.
Hij wijst op de kredietcrisis en banken die omvallen.

Onrust in de zaal
Neil Peterson staat op en verlaat de zaal.
De wethouder en zijn gevolg heeft al eerder luid stommelend de zaal verlaten.
Het wordt een onrustig debat waar steeds meer toehoorders vroegtijdig weggaan.
Wat gebeurt hier toch, vraag ik me af.

Creating space
En 'space'? Space? Hoeveel mensen zijn er in jouw 'space', Guido?
Wie zijn dat dan de mensen die aan jouw kant staan, vraagt Koen Brams.
Jij staat in mijn 'space', zegt Guido.
Nee, zegt Brams.
Jawel, zegt Leo Swinkels, je kan toch niet ontkennen dat je hier bent.

Schoenen kopen
Guido Wevers zegt, we moeten schoenen kopen en op reis gaan.
Dat is wel mooi en aardig, moppert Leo Swinkels maar wie gaat die schoenen betalen.
Is er wel budget voor al die expedities.
Guido belooft dat hij voor budget zal zorgen voor de expedities met onbekende bestemming.
Hoezo onbekende bestemming, ontploft Brams.

The shit hits the fan
En dan breek de oorlog uit.
Koen Brams zegt tegen Guido Wevers.
Hou op met die new age talk.
Hou op met die peptalk.
Hoezo, weet je niet waar je naar toe gaat.
Je weet precies waar je naar toe gaat.
Waarom zijn er al beslissingen genomen?
Waarom ben jij aangenomen als artistiek leider?
Waarom is er geen openheid en transparantie?
Ik ben gevraagd, zegt Guido dat is een autoritaire beslissing geweest.
Hij is gevraagd, zegt Leo Swinkels. Hij erkend dat debatteren in Limburg niet evident is.
Je mond houden is eerder de gewoonte. Maar Swinkels benadrukt dat het belangrijk is om budget te vinden voor de aanschaf van de schoenen en valies voor de expeditie.
Rein de Wilde lijkt minder last van het budgetprobleem te hebben en op reis wil hij ook wel, niet alleen in de Euregio maar veel verder, Turkije bijvoorbeeld.
Turkije? moppert Leo Swinkels.
Ja, Turkije, zegt Rein de Wilde.

Lene ter Haar
En dan komt toch nog Lene ter Haar aan het woord.
Mannen willen altijd vechten, zegt ze.
Als enige vrouw in dit panel ben ik waarschijnlijk een 'excuus-Truus'.
Laat ik daar toch maar van gebruik maken.
Ik vind dat we niet moeten denken in tegenstellingen maar in netwerken.
Er moet leiding zijn, maar het moet ook open zijn.
We moeten de activisten, de counter-arts en de counter-culture invoegen in een institutioneel model.

Do not be afraid of the cutting edge
Don't forget the cutting edge.
[het Nederlandse woord 'rafelrand' heeft zijn betekenis verloren.]
Zo kreeg na een twee dagen durende interessante conferentie, een jonge vrouw het laatste woord.
De 'kibbelende mannen' weten zelf ook wel dat de manier van denken van Lene ter Haar de toekomst is. Dat hun autocratisch handelen ten einde loopt. Dat ze in de toekomst initiatieven als Lieu de Passages serieus moeten gaan nemen. Maar veranderingen gaan langzaam.
Dat is niet erg.
Dat is goed.
Erger is om veranderingen te forceren
Het is moeilijk een balans te vinden tussen sturing en spontaniteit.
Totale regulatie is fataal.
Totale vrijheid idem.
De uitdaging is om de balans te vinden.
Een balans tussen 'oud' testosteron en 'jong' oestrogeen.
Wellicht is Lene ter Haar zo'n traite d'union. Ze woont in Maastricht en werkt in Heerlen.
Zowel Brugge als Liverpool zijn Culturele Hoofdstad geweest.
Brugge is 'vergelijkbaar' met Maastricht.
Liverpool is 'vergelijkbaar' met Heerlen.
De eerste twee steden zijn 'versteende musea'.
Liverpool en Heerlen beide een voormalige industrie-stad 'in nood'.
Ik denk dat Maastricht en Heerlen elkaar nodig hebben om 'Maastricht Cultural Capital' tot een succes te maken. Heerlen heeft nood aan een culturele impuls en Maastricht heeft de middelen maar niet de ruimte en de frisheid.
Kunnen we gaan samenwerken en kunnen we het narcisme van het kleine verschil overwinnen?
En kunnen de mannen die dat bepleiten dat zelf wel leren?


Anna

met dank aan Peter Peters and Bas van Heur en de vrouw wiens naam ik op de site van Lieu de Passages niet kan terug vinden voor het organiseren van dit bijzondere event en uiteraard aan alle vrijwilligers en sprekers die de moeite genomen hebben om te komen en alle deelnemers die dit soort initiatieven belangrijk genoeg vinden om er tijd aan te besteden...

Maastricht Cultural Capital wordt vervolgd, later meer