over de oorlog

Ik heb over de oorlog gedroomd, zegt de moeder.
Wat dan?
Eng, dat de Duitsers komen en de vliegtuigen. Het geluid van vliegtuigen.
Is de oorlog een nare herinnering?
Er was wel angst voor de bombardementen.
Ook door u zus? Hoe oud was u toen?
Toen de oorlog afgelopen was was ik twaalf. Dus ik was acht toen Gerda stierf.
Waarom woonde Gerda niet meer thuis?
Gerda was in huis bij een hoge ambtenaar van de mijn in Lutterade.
Kijk, hier staat het in de krant.
In het regionale dagblad staat een oproep van een mevrouw die een gedicht in haar bezit heeft van ingenieur Damen.

Ene ingenieur Damen beschrijft in wel drie A-viertjes op droevige toon over hoe hij in 1942 alles heeft verloren. In het gedicht spreekt hij over de slachtoffers van het nachtelijk bombardement: zijn vrouw, zijn dienstbode Gerda en de zes kinderen Toke, Janneke, Annemie bijgenaamd de witte, Josëke, Truuske, Detje en tenslotte Corrie de oudste

Gerda, de dienstbode, dat was uw zus.
Ik lees het gedicht van meneer Damen. Hij hoopt dat de nabestaanden steun halen uit hun geloof en hun verlies een plek kunnen geven.
Dat is met uw moeder niet gebeurt.
Nee, daar is ze nooit overheen gekomen.
Hoe lang daarna is ze gestorven.
Acht jaar later.
En toen werd uw oudste zus Mia, uw moeder.
Ja, vreselijke jaren.
Wie was meneer Damen?
Dat is die man, de vader, die heeft het overleeft. Ze zaten in de kelder, het huis aan de ene kant is bovenop hun huis gevallen en het huis aan de andere kant ook.
Hij heeft nog met haar gepraat en Gerda’s hand vastgehouden, ze zijn gestikt en verbrand.
Ze zijn maar in drie kisten begraven zo weinig was er maar van over.
Waar dan?
Op de begraafplaats in Geleen. Bij het monument.
Daar zijn geen foto’s van gemaakt. De Duitsers liepen naast de stoet. Als je er foto’s van zou maken werden die gebruikt voor de propaganda.
Het bombardement was van de Engelsen? [RAF]
Dat is nooit opgehelderd. Ze hebben de Maurits willen bombarderen maar alle bommen zijn op de huizen eromheen terecht gekomen. Kijk hier staat het, 12.000 brandbommen. Dat staat er echt. Dat is wel veel maar het staat er wel. Ze hebben de Maurits nauwelijks geraakt wel alle huizen eromheen. Ze zeggen dat het een fout was. Dat ze Aken wilden bombarderen.
Het is nooit opgehelderd.